Alberto Giacometti Kimdir? Evi nerede? Nerede oturuyor?

Sanatçının eserlerini bir akıma sığdırmanın çok zor olduğu bilinmektedir. Ekspresyonist tavırlı bir sürrealist bunun yanında bir kübist olarak tanımlandı. Alberto Giacometti denince akla gelen uzun, ince, soyutlanmış figürlerini ise 1940’lı senelerın ikinci yarısından beri üretmeye başladı.

Alberto Giacometti, 10 Ekim 1901 tarihinde İsviçre‘nin İtalya sınırı yakınlarındaki, İtalyanca konuşulan bölgesi, Graubünden Kantonu, Borgonova, Stampa Kasabasında dört kardeşin en büyüğü olarak doğmuştur. Babası, ressam Giovanni Giacometti, annesi Annetta Stampa’dır. Babası İsviçre’nin ilk yeni-izlenimci ressamlarındandır. Diego, Ottilia, Bruno adlarında 3 kardeşi mevcuttur. Çocukluğu, İtalya‘da bir vadide olan Val Bregaglia’nın küçük köyünde yüksek ve ince çam ağaçları, taşlar, arkadaşlar ve canlı renkli tablolar içerisinde geçti. Alberto Giacometti, genç yaşta mesleğini öğrendi ve 1913 senesinde “Masanın Üzerindeki Elmalar” adlı ilk yağlıboya tablosunu yaptı, bir yıl sonra da ilk heykeli; kardeşi Diego’nun büstünü de 1914’de “Diego’nun Kafası” adı ile meydana getirdi.

Alberto Giacometti, küçük kardeşi Diego ile yaşamının her daimında çok yakın olmuş, annesini ve kardeşlerini model olarak kullanmıştır. Onu en fazla etkileyen sanatçılar ise Albrecht Dürer, Rembrandt ve Jan van Eyck olmuştur.

Alberto Giacometti, o senelerda yaptığı tabloların motiflerini masal, aile sahneleri, asker ve at temalarından almaktaydı. Daha sonraki senelerda gerçek aile ve arkadaş portreleri ve peyzajlar yaptı. 1915 senesinden 1919 yılına kadar İsviçre’de Graubünden Kantonunda Schiers Koleji’nde okudu. Eğitiminde edebiyat, doğa bilimleri, tarih ve özellikle de 1917 Rus devrimi en fazla ilgilendiği konular olmuştur. Edebiyatta ağırlıklı olarak Alman Romantikleri, Johann Wolfgang von Goethe ve Friedrich Hölderlin ile ilgilenmiştir.

Alberto Giacometti, 1919 senesinde Cenevre Güzel Sanatlar okulunda heykelcilik bölümüne eğitim almaya başladı. 1920 senesinde İtalya’ya giderek sanat eğitim hayatına orada devam etti. İtalya’ya yaptığı bu ilk yolculukta Tintoretto, Saint Marco mozaikleri, Gentile Bellini ile kardeşi Giovanni Bellini’nin eserleri ve Padova’da gördüğü Giotto di Bondone’lardan büyük oranda etkilenir.

1920-1921 senelerı içerisinde İtalya’ya yaptığı ikinci yolculukta Floransa’da gördüğü bir büstle Mısır sanatıyla tanışır ve Vatikan’daki Mısır koleksiyonunu görmek için Roma’ya gider. Roma’da geçmiş çağların bütün yapıtlarıyla ilgilenirken Barok sanat ve Bizans mozaikleri üzerine daha çok yoğunlaşır. Giacometti öte yandan bu çalışmalarını devam ettirirken öte yandan diğer sanatsal etkinliklere de katılarak konserlere ve operalara gider.

1 Ocak 1922 tarihinde Paris’e taşınan Alberto Giacometti, burada ilk olarak sanatçı Alexander Archipenko’nun stüdyosunda çalıştı. Daha sonra heykeltıraş Auguste Rodin’in çalışma arkadaşı heykeltraş Antoine Bourdelle’nin Grande Chaumiere’de verdiği derslere katılarak atölye asistanlığını 1925 yılına kadar yaptı. Burada, kübizm ve sürrealizmi iyi kavramış ileri gelen heykeltıraşlardan biri olarak görülmeye başlandı. Joan Miro, Max Ernst, Pablo Picasso, Bror Hjorth ve Balthus ile tanıştı.

Çalışmalarından örnekler

1925 senesinde Paris’de Froidevaux Sokağı’nda ilk atölyesini açtı. Gördüğü şeylerin heykel ve fotoğraflarını yapamadığını düşünerek bir süre sonra gerçeklikten kopar ve modelle çalışmaktan vazgeçer. Daha sonra Çağdaş (Laurens, Arp, Lipchitz) ve Egzotik (Meksika, Afrika, Okyanusya) sanatla ilgilenir. Artık modelle değil de akıldan çalışmaya başlayan Giacometti, Kaşık Kadın benzeri düz heykeller yapmaya başlar. 1926-27-28’de Tuileries sergilerine katılır. 1927 senesinde Hippolite Maindron Sokağı 46 numaradaki küçük atölyeye yerleşir ve burası yaşamının vazgeçilmezi haline gelir. Paris’in işgali esnasında bir ara atölyesini terk etmek zorunda kalsa da bir süre sonra yeniden döner ve ölünceye kadar burada yaşar. Le Couple (Cift) 1926

1929 senesinde Pierre Loeb’le bir yıllık anlaşma imzalayan Giacometti, bu galeride nesne-heykellerini sergiler. 1930’da ise, maddi sıkıntı çekmeden yaşayabilmek için kardeşi Diego ile birlikte farklı çalışmalar yapar. Bunlardan bir diğeridekoratör Michel Franck adına kullanıma yönelik tasarladığı nesne ve mobilyalar, diğeri ise Elisa Scirapelli için tasarladığı takılardır. Yine bu zaman içinde Louis Aragon, Andre Breton ve Salvador Dalí’yle tanışarak Gerçeküstücülere katılır ve akımın tüm etkinliklerinde yer alır.

1932 senesinde Pierre Colle galerisindeki ilk kişisel sergisinin sonrasında 1934 senesinde New York Julien Levy galerisinde bir kişisel sergi daha açar. Yaşamının bu zamanında çok şiddetli huzursuzluk yaşayan ve duyma krizleri geçiren sanatçı, tarzını değiştirerek polikrom heykeller, erotik kinetik nesneler gibi yapıtlarıyla soyut heykel aşamasında gerçek imgesel yaratıya dayanan yeni denemelere girişir. Bu denemeler içerisinde Kafes, Asılı Top, Artık Oynamıyoruz, Saat 4 Sarayı, 1+1=3 ve Görünmeyen Nesne gibi yapıtları bulunmaktadır.

On yıl aradan sonra 1935 senesinde stilini yeniden değiştirerek heykellerinde model kullanmaya başlar ve Gerçeküstücü Akım’dan ayrılır. Fakat yaptığı heykellerin boyutu gittikçe küçülmeye başlar, o kadar ki heykeller hemen hemen heykel olma niteliğini kaybeder. 1938’den 1940’a kadar her gün, sabahları kardeşi Diego’nun öğle saatlerinden sonra ise Rita’nın modellik yaptığı heykellerinin konusu insan büstüne dönüşür. Bu zamanda Balthus, Grüber, Tal Coat’la dostluk kurar ve yapıtlarına büyük ilgi duyduğu Andre Derain’le sık sık görüşür. 1935’den 1947’ye kadar hiçbir yapıtını sergilemez.

1940’da modelle çalışmaktan tekrar vazgeçerek, akıldan, her seferinde yeniden başladığı bir çıplak kadın yapar ve bu denemeleri 1945 yılına kadar sürer. 1942’ye kadar Pablo Picasso’yla çok fazla görüşürken, jean-paul-sartre ve Simone de Beauvoir’le dost olur. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra 1942’de ülkesi İsviçre’ye giderek 1945’e kadar Cenevre’de yaşar.

Alberto Giacometti, 1936-1940 senelerı içerisinde çalışmalarını insan kafası üzerine odakladı. 1945 senesinde Paris’e döndüğünde, kardeşi Diego’nun aracılığıyla atölyesini bıraktığı gibi bulur. Fakat bu kez de heykelleri incelip uzayarak yok olmaya başlar. Bunun neticesinde 1946’da yeniden model kullanmaya karar vererek annesinin, Diego’nun, Yanaihara’nın ve Caroline’in portrelerini yapar. 1946-1961 senelerı içerisinde birden fazla sergi açan Giacometti, 1949’dan 1951’e kadar hareketli ve hareketsiz figürlere çalışır. 1953’de Samuel Beckett’in Godot’u Beklerken adlı oyununun tek dekoru olan ağacı çizer. 1959 senesinde New York’daki Chase Manhattan Bank’ın plazası için tasarladığı heykel kabul görmez.

1961 senesinde ABD’de Pittsbourgh International Heykelcilik Birincilik Ödülünü, 1962 senesinde Venedik Bienali’nde Heykel dalında Büyük ödülü aldı ve dünya çapında ün kazandı. 1964’de ise bu kez resim dalında Guggenheim International Ödülü’nü aldı. 1964 senesinde Fransa’nın güneyindeki Saint Paul de Vence’da, müzeye çevrilen Maeght Vakfı’nın açılışına katılır. Heykelleri burada sergilenen Giacometti, Joan Miro’yla birlikte bu açılışın baş davetlisi olarak yer alır. Ardından 1965 senesinde başta Museum of Modern Art New York olmak üzere Amerika’daki sergilerine katıldı. Daha sonraki senelerda eserleri bir dizi büyük Avrupa galerilerinde sergilendi.

Sanatçının eserlerini bir akıma sığdırmanın çok zor olduğu bilinmektedir. Ekspresyonist tavırlı bir sürrealist bunun yanında bir kübist olarak tanımlandı.

Alberto Giacometti, 1946 senesinde Cenevre’de Annette Arm ile evlendi.

Alberto Giacometti, 11 Ocak 1966 tarihinde İsviçre’nin Chur şehrindeki Coire Hastanesi’nde kalp hastalığı sebebiyle 65 yaşında ölmüştür. Borgonovo’daki aile mezarlığına gömüldü.

Annette Arm, 1962
Kaynak:Bilgisayfam.net