Franz von Papen Kimdir? Evi nerede? Nerede oturuyor?

Adolf Hitler‘in 1933 senesinde iktidara gelmesinde mühim rol oynayan Alman devlet adamı ve diplomattır. Aynı zamanda 1939-1944 senelerı boyunca Türkiye‘deki Alman büyük elçisiydi.

Franz von Papen, 29 Ekim 1879 tarihinde Werl, Almanya’da toprak sahibi varlıklı bir Katolik ailede doğmuştur. Tam adı Franz Joseph Hermann Michael Maria von Papen’dır. 1891 senesinde eğitimi için harp okuluna girdi. Mezuniyeti sonrası teğmen olarak görev almasına rağmen aktif bir görev yürütmez.

1913 – 1915 içerisinde önce Meksika’da askerî ataşelik yapan Franz von Papen, I. Dünya Savaşı başında askeri ateşe olarak ABD, Washington DC‘ye atandı. Casusluk ve sabotaj hadiselerina adı karışınca, 1915 senesinde ABD hükûmetinin isteği üzerine geri çağrıldı. Savaşın sonuna değin Filistin‘de, Osmanlı Devleti’nin 4. Ordu’sunda kurmay başkanı olarak görev yaptı. Filistin cephesinde görev aldığı zamanda Türkçe de öğrenen diplomat, Atatürk başta olmak üzere bir çok Türk subayını da tanır.

Franz von Papen, I. Dünya Savaşı sonrası Almanya‘ya dönerek politikaya başladı. 1921-1932 senelerı içerisinde Reichstag (Parlamento) kullanıcı hesabınde bulundu. 1 Haziran 1932 tarihinde Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg tarafından AlmanyaŞansölyesi (başbakan) olarak vazifelendirildi. Parlamento desteği olmayan sağcı ve otoriter bir hükûmet kuran Papen, parlamentodaki ikinci parti durumundaki Nazileri yatıştırmak için 15 Haziran 1932 tarihinde Nazilerin milis gücü Sturmabteilung (SA) çalışmalarına yeniden izin verdi.

20 Temmuz 1932 tarihinde Prusya’daki Sosyal Demokrat hükûmeti görevden aldı. Dış ilişkilerde ise Almanya‘nın Versay Antlaşması‘yla kabul ettiği tazminat sorumluluklarını fiilen iptal etti. Kasım 1932’de yapılan seçimlerin sonrasında güvenoyu alamayınca istifa etti.

Kendinden sonra hükümet kurması için başbakan yapılan Schleicher’in de hükûmeti kuramaması üzerine Adolf Hitler‘le 4 Ocak 1933 tarihinde uzlaştı ve Adolf Hitler‘in başbakan olması için cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg‘u ikna etti.

Adolf Hitler‘in başbakanlığındaki hükûmette başbakan yardımcılığı görevini üstlenen Franz von Papen, mühim bakanlık görevlerine dostlarını getirerek Nazileri denetim altında tutabileceğine inanıyordu. Kısa bir süre sonra yaptığı yanlışı kavradıysa da Adolf Hitler‘e hizmet etmeyi sürdürdü.

Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisinin (Nazi Partisi) Almanya‘da iktidara gelmesinden sonra kısa süreliğine yardımcı polis (Hilfspolizei) olarak atanan milis gücü SturmabteilungSA zamanla fazla güçlenerek, 1934 yazında gerek SS‘in daha da gelişmesi ve gerek SA’nın başına buyruk hareket etmeye başlaması sebebiyle gitgide değer kaybetmeye başladı. 1 Temmuz 1934 günü Adolf Hitler, SA‘nın üst kademelerinde bulunan bireylerin tutuklanmasını ve idamını emretti. Bu gece Uzun Bıçaklar Gecesi olarak anılır. O gece en az 85 üst düzey SA önderinin bıçaklanarak yaşamını kaybettirüldüğü tahmin edilmektedir. Franz von Papen, bu temizlik harekâtından güçlükle kurtuldu ve üç gün sonra Başbakan yardımcılığı görevinden istifa etti. Bu zamanda Marburg Üniversitesinde yaptığı rejimi eleştiren Marburg Konuşması yüzünden Nazilerin tepkisini çekti.

Daha sonra 1934 senesinde büyükelçi olarak Avusturya‘ya gönderildi ve 1938’e değin süren bu görevi esnasında Almanya‘nın Avusturya‘yı ilhak etmesi sürecinde Nazilere yardımcı oldu.

1939-1944 içerisinde Türkiye büyükelçisi olarak görev yaptığı senelerda Türkiye’nin Müttefiklerle ittifak kurmasını engellemeye çalıştı. Bu zamanda 24 Şubat 1942 tarihinde Ankara‘da başarısız bir suikastin hedefi oldu.

Türkiye‘deki görevi bitip Ağustos 1944‘te Türkiye‘den Almanya‘ya geri geldikten sonra Adolf Hitler ile son bir görüşme yaptı. Burada, Hitler Papen’i Askeri Liyakat Şövalye Haçı madalyası ile ödüllendirdi.

II. Dünya Savaşı’nın son günlerinde 10 Nisan 1945 tarihinde ABD Ordusu tarafından kendi evinde, oğlu Franz Jr ile birlikte yakayı ele verdi ve tutuklandı.

Franz von Papen Savaş suçlusu olarak Nürnberg Savaş Suçları Mahkemesindeki sanıklardan biri olarak yargılandı. Özellikle Avusturya‘nın Anschluss esnasında yaptığı eylemlere ilişkin suçlandı. Soruşturma esnasında, Mahkeme Papen’i Avusturya işgali iddialarını destekleyecek hiçbir somut ispat bulamadı. Nürnberg Davaları’nda suçsuz bulunduysa da bir Alman mahkemesi tarafından, Nazi olduğu için 8 yıl hapse mahkûm edildi. 1949’da temyiz başvurusu üzerine serbest bırakıldı ve para cezasına çarptırıldı.

1950’li senelerda yeniden siyasete atılmaya çalışan Franz von Papen, başarısız olunca anılarını yazmaya başladı. Geçmişte yaptığı politikalarını savunarak kitap ve anılarından bir dizi paylaştı. Ömrünün son senelerını Yukarı Swabia’daki Benzenhofen Kalesi’nde yaşadı. 24 Temmuz 1959 tarihinde Papa XXIII. Ioannes tarafından Papal Chamberlain unvanı kendisine iade edildi. Papen, bunun yanında Malta Şövalyesi unvanı aldı ve kendisine IX. Pius Papalık Büyük Haç Nişanı verildi.

Franz von Papen, 3 Mayıs 1905 tarihinde Martha von Boch-Galhau ile evlendi. Stefanie von Papen, Antoinette von Papen, Isabella von Papen, Margaretha von Papen, Friedrich Franz von Papen adlarında dört kızı ve bir oğlu oldu. Eşi Martha 18 Şubat 1961 tarihinde yaşamını kaybetti.

Franz von Papen, 2 Mayıs 1969 tarihinde Obersasbach, Almanya’da 90 yaşında ölmüştür.
Kaynak:Bilgisayfam.net