Georges Melies Kimdir? Evi nerede? Nerede oturuyor?

Fransız illüzyonist ve film yönetmeni.

Sinemanın gelişmesinde öncülük etmiş Fransız film yapımcısı, yönetmendir.

Georges Melies, 8 Aralık 1861 tarihinde Paris, Fransa’da ayakkabıcılık yapan Jean-Louis-Stanislas Méliès ve Johannah-Catherine Schuering çiftinin oğlu olarak doğmuştur. Tam adı Marie Georges Jean Méliès’dir. O dünyaya geldiğunda babası 46 yaşındaydı, en büyük ağabeyi Henri, Georges’dan 20 yaş, küçük ağabeyi Gaston, 9 yaş büyüktüler.

10 yaşındayken yaşamını değiştiren bir deneyim yaşadı. Harry Houdini’nin ismini aldığı büyük fransız iluzyonist Robert Houdin’i sahnede izledi. Artık hayattaki tek amacı “sihirbaz” olmaktı. Paris’de Ecole des Beaux Arts (Güzel Sanatlar Akademisi)’de okudu. 23 yaşında, 1884 senesinde dil öğrenmek için gittiği Londra’da kariyerine bir illüzyonist olarak başladı.

Georges Melies, Paris’e dönüşünde sihirbazlık yapmaya başladı. Aynı zamanda La Griffe adlı yayın organına, adının harflerinden türettiği Geo Smile takma adıyla karikatürler çiziyordu. Babasının emekli olup işini bırakmasından sonra bir süre ağabeyiyle birlikte aile işini yönetti. 1888’de, o sırada satışa çıkarılan Robert-Houdin Tiyatrosu’nu alabilmek için, kendi işlerindeki payını ağabeyine devretti. Yeniden açtığı bu tiyatro salonunda sihirbazlık gösterilerinin bunun yanında, sinemanın ilkel bir şekili olan “büyülü fener” gösterilerine de yer verdi. Kendisi de ailesiyle birlikte hemen tiyatronun yanındaki apartmana yerleşti. Tiyatroyu tamamiyle mekanik hale soktu. 1888’de La Stroubaika Persane isimli oyunla perdelerini açan tiyatro içeri giren herkesin şaşkınlıktan dilini yutacak gösterilerle karşıladı. Melies, kendi sihir dünyasını yaratmıştı.

İş hayatına Paris‘te Theâtre Robert-Houdin’de sihirbaz olarak devam ederken 28 Aralık 1895 tarihinde Lumiere Kardeşler’in bazı filmlerini gördükten sonra filmci olmaya karar verdi.

Lumiere Kardeşler’in 1895’te sinematografı icat etmeleri ve geliştirmeleri üzerine filmleri kaydedebilen, düzenleyebilen ve yansıtabilen bu cihaz büyük ilgi görür ve kardeşler ilk ücretli film gösterimini 28 Aralık 1895’te Paris’te bir kafede gerçekleştirir. Bir trenin istasyona yaklaşmasını konu alan ilk gösterim ünlü bir tepkimeyle son bulur. İnsanların korkarak salondan çıkmak istemesinin sonrasında geriye kalan 10 kısa metraj filmle gösterime devam edilir. Méliès de bu gösterimleri seyredenler içerisindedır ve kelimenin tam anlamıyla büyülenmiştir. Cihazı satın almak istese de Lumière kardeşler buna izin vermez ve Méliès pes etmeyip benzer bir aygıtı İngiliz mucit ve sinemacı Robert William Paul’dan Theatrograph’ı satın aldı. 4 Nisan 1896’da kendi salonunda film gösterileri düzenlemeye başladı.

Georges Melies, “Star Film Company” adlı şirketi 1896’da film üretimine başladı. Thomas Alva Edison’dan aldığı sinema filmi gösteriminde kullanılan ilk aygıt olan kinetoskopla geniş kitlelere ulaşan Méliès, hiç durmadan çektiği filmlerden kazanmış olduğu parayla çok geçmeden 1897 senesinde Paris dışında, Montreal’de kendi stüdyosunu kurdu. Georges Melies’in Lumière kardeşlerden en büyük farkı, filmlerinde teknikten daha fazlasını kullanıp hikaye anlatıyor olmasıdır. Londra’da tam zamanlı tiyatrocu olarak çalıştığı zamanda öğrendiği hileler üzerine kafa yorarak sinemada öykü dönemini başlatır ve farkında olmadan zaman ve mekan uzamı yaratmıştır. Böylelikle sinemanın kendine ait zaman ve alan oluşturduğunu fark edip kullanan ilk kişi Georges Méliès olmuştur.

Bulduğu ilk teknik olan stop trick’le Paris’te Theâtre Robert-Houdin’de bir kadının hızla ortadan kayboluşunu filme çeken Méliès, kadını iskelete dönüştürdüğü bu sinema hilesiyle fantastik bir dünyanın kapılarını aralamıştır. Nesnelerin kaybolması ya da dönüşmesiyle birlikte zaman ve mekânı manipüle eden bu olayı keşfeden Méliès’in özel efektlerin atası olduğunu söylemek yanlış olmaz.

İlk film gösterimini 4 Nisan 1896’da gerçekleştiren ve 1896 ile 1912 senelerı içerisinde yüzlerce film üreten Georges Melies, 1902 senesinde Londra, Barselona ve Berlin‘de; 1903 senesinde ise New York‘ta sevkiyat büroları kurarak Lumiere Kardeşler’i hemen hemen saf dışı bıraktı. Ancak; 1908 senesinde geçiş zamanında sinema filmleri farklı tür bir eğlence sunmaya yönelince Georges Méliès’nin popülaritesi de azalmaya başladı. Sinemadan uzaklaşarak stüdyosunu sahne gösterilerine açtı, kendisi de, 1923’te iflas edene değin sahneye çıktı ve komedyenlik yaptı.

1925 senesinde eski oyuncularından Jeanne d’Alcy ile evlendi ve eşiyle birlikte bir oyuncakçı dükkânı açtı. 1920’lerin sonunda sinema çevrelerince yeniden keşfedildiyse de, yaşamının geri kalan kısmını kendisine ayrılan bir evde, unutulmuş olarak geçirdi.

En nihayetinde 1923 senesinde iflas eden Georges Méliès’in ilk göz ağrısı Tiyatro Robert-Houdin yıkılır. Hayatının geri kalanını Fransızlardan aldığı Onur Lejyonu aracılığıyla kira vermek zorunda kalmadığı bir dairede geçiren Méliès, bu maddi jestten başka hiçbir saygı görmez. Son günlerini görkemli şöhret yaşamını mumla aratan bir değersizlikle mücadele ederek geçirir.

Sessiz filmlere rağbet olmayan zamanda piyasadaki tüm kopyaları toplayıp arşiv haline getirerek bir nevi ilk sinematek’i de kurmuş olan Méliès, sinematografın icadından bir yıl sonra başlayarak yaşamını kaybettiği 1938 yılına kadar kısa ve uzun metrajlı 552 filmde emek harcadı.

Son filmlerinden “Kuzey Kutbunun Keşfi” geliştirilen pazarda rağbet görmeyince sinirlenen Méliès, filmlerinin bir kısmını yakar. Bir kısmını parasızlıktan hammadde olarak toptancıya satan Méliès’in bir çok filmi de ordu tarafından el konularak askerlerin çizmelerine topuk yapılmak üzere eritilir. Özetle, sinemada devrim yapmış bir yaratıcının yalnızca 140 filmi günümüze ulaşabilmiştir. Bunlardan en mühimsi, ilk bilimkurgu ve ilk roman versiyonu olan La Voyage dans la lune (1902) – Aya Seyahat filmidir.

1899 senesinde yaptığı ve farkında olmadanr sonucu casuslukla suçlanan Alfred Dreyfus’un öyküsünün anlatıldığı “L’Affaire Dreyfus” tarihte sinema yüzünden çıkan ilk politik anlaşmazlıkları ortaya döktü. Alfred Dreyfus’un musevi olması ve o zamanda bu hassas konuya dokunulmuş olması sokaklarda kavgalara yol açtı. Film fransız hükümeti tarafından yasaklandı ve 1950’ye kadar ortaya çıkmadı.

1901 senesinde yazar Charles Perrault klasiği Mavi Sakal’ı filme çekti.

Aya saplanan top mermisi imgesi bugünde sinema tarihinin en bilinen görüntülerinden birini oluşturur. Her karesi ile kült film durumuna gelen Aya Yolculuk, buna karşın Melies’in en sevdiği filmi değildir. Film, sinema tarihi yönünden bambaşka bir ilki de oluşturur. Bazı sevkiyatcılar Melies’in filmini izin almadan ve para vermeden çoğaltırlar. Böylelikle Le Voyage Dans La Lune korsanı yapılan ilk film olarak tarihe geçer.

Evlilikleri :

1.eşi: Eugénie Genin (e. 1885-1913). Georgette Méliès ve André Méliès adlarında 2 çocuğu oldu.
2.eşi: Jeanne d’Alcy (e. 1925–1938)

Georges Melies, 21 Ocak 1938 tarihinde Paris, Fransa’da 77 yaşında ölmüştür.
Kaynak:Bilgisayfam.net