Moşe Dayan Kimdir? Evi nerede? Nerede oturuyor?

İsrailli askeri önder ve siyaset adamı. İsrail Savunma Kuvvetleri’nin dördüncü genel kurmay başkanıdır. (1953-1958).

Moşe Dayan 20 Mayıs 1915 senesinde Kinneret gölü yakınlarındaki Deganya Alef Kibbuttz’unda dünyaya geldi. İbranice’de, ismi “Musa Hakim” manasına gelmektedir.

14 yaşına geldiğinde Yahudi yerleşim merkezlerini Arap saldırılarına karşı savunmayı amaçlayan bir yeraltı örgütü olan Hagana’ya katıldı. Dayan, Hagana’da görev aldığı dönem boyunca İngiliz Generali’nden gerilla savaş taktiğini öğrendi. 1936-1939 isyan boyunca Galile ve “Jezreel Valley”de özel polis güçleri altında görev yaptı.1939 senesinde İngilizler’in Hagana’yı dağıtmasının sonrasında Dayan yakayı ele verdi ve iki yıl hapse mahkum edildi.

1941 senesinde tahliyesinin sonrasında İngiliz ordusunun Lübnan ve Suriye’nin bağımsızlaştırılmasını sağlayan güçleri ile görev yaptı. Lübnan ile yapılan bir çatışma esnasında yaralanan Dayan, sağ gözünü kaybetti. Sağ gözünü kapatması için taktığı siyah koruyucu zaman geçtikçe kendisini tanımlayan bir simge halini aldı. 1948 yılına kadar aktif olarak Hagana’ya hizmet etti.

Askeri yaşamı 1937’de İngiliz subayı Yüzbaşı Orde Wingate’ten öğrendiği gerilla savaşı metotlarıyle özel gece bölüklerinde başlamıştır. Bu bölükler İsrail’de ayaklanan Arap çetelerine karşı savaşan birlikler olmuş ve İsrail ordusunun mühim bir parçasını oluşturmuştur. Komandoları Araplara ve 1941’de Suriye’de bulunan Fransız kıtalarına karşı yönetti. 1948’de albaylığa yükseldi. İsrail Kurtuluş Savaşı esnasında Suriye sınırının Kudüs bölümünde komutanlık yaptı. Generalliğe yükseldi ve genelkurmay başkanı oldu (1953). Yeni İsrail kuvvetlerini örgütledi, Mısır’a karşı Sina’da açılan savaşı yönetti (1956). Dayan 1958 senesinde askerliği bıraktı ve ikinci kariyeri olan politikaya atıldı. Tarım bakanlığı (1959-1963), siyasal parti yöneticiliği (1965) ve savaş bakanlığı yaptı (1967). İşçi Partisi içinde mühim rol oynadı. Başbakanlığa adaylığını koyduysa da Golda Meir’in kazanması üzerine çekildi. Meir hükümetinin savunma bakanı oldu.

2 Ekim 1973 senesinde Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat’ın İsrael’e yaptığı beklenmedik atak ülkeye zarar verdi. Yom Kipur Savaşı olarak anılan savaşın hazırlıksız yakalanılması karşı savunmayı da geciktirdi. 22 Ekim’de ateşkes yapılmasına rağmen İsrail halkının güveni ciddi biçimde sarsılmıştı. Bu hazırlıksız yakalanışın sorumlusu olarak gözler Savunma Bakanı Moşe Dayan’a çevrildi ve bazı kesimler tarafından Bakanlığı’nın geri alınması istendi. Bu talep kabul edilmese bile basın ve halk kendisini suçlamaya devam etti. Katıldığı askeri bir cenaze töreninde yaslı ailelerin kendisini “oğullarının katili” olarak tanımlaması üzerine 1974 senesinde Meir’e istifasını açıkladı. Dayan yaşanan bu Yom Kipur Savaşı hadiselerinın sonrasında, yeni Başbakan olarak seçilen Likud Partisi Başkanı Menachem Begin’in kendisine ikinci bir şans vererek tekrar Dışişleri Bakanı olması teklifini İşçi Partisi’ne karşı görüşlere sahip bir parti olmasına rağmen kabul etti.Daha sonra İşçi Partisi’nden ayrılarak Telem Partisi’ni kurdu. 1981 seçimlerinde partisi Telem, yalnızca iki sandalye kazandı.
Dayan, Arap milletlerle barış sağlamak maksadıyla birden çok görüşme yaptı ve bu hususta atılacak adımlara önderlik etti. Amerika Birleşik Devletleri Başbakanı ve arabulucu Jimmy Carter’ın yardımlarıyla Dayan Mısırlılar ile önce Leeds Castle’da daha sonra ise Camp David’de bir araya geldi. Sonuç olarak 17 Eylül 1978’de Camp David Barış Antlaşması imzalandı.

II. Dünya Savaşı senelerında 1941’de Suriye’de Fransız kuvvetlerine karşı savaşırken sağ gözünü kaybetmiştir.

Yakalandığı kanser hastalığı sebebiyle 16 Ekim 1981 senesinde vefat eden Dayan’ın mezarı Negev’e gömüldür.
Kaynak:Bilgisayfam.net