Tori Amos Kimdir? Evi nerede? Nerede oturuyor?

Gerçek adı Myra Ellen Amos’tur. Amerikalı müzisyen, şarkı sözü yazarı ve piyanist. Müzik dünyasının en tecrübeli kadınlarından biri olarak gösterilen Amos, 2.5 yaşında piyano çalmaya başlamıştır. Hayatı sorgulayan, öfke, cinsellik, inanç ve trajedi temalı şarkılar yazan Amos’un albümleri sayısız kez Platinum almış, tüm dünya çapında milyonlar satmıştır. “Crucify“, “Silent All These Years“, “Cornflake Girl“, “Caught a Lite Sneeze“, “Professional Widow“, “Spark“, “Siren” ve “A Sorta Fairytale” şarkıcının hitlerinden bazılarıdır.

Rev. Dr. Edison ve Mary Ellen Amos’un üçüncü çocuğu olarak 22 Ağustos1963’te Newton, North Carolina, Amerika’da dünyaya geldi. Amos 2 yaşındayken ailesi Baltimore, Maryland’e taşındı. Burda piyano çalmayı öğrenen Amos, halen beş yaşındayken kendi bestelerini yapmaya başlamış, 9 yaşındayken de söz yazma hususunda kendisini geliştirmişti.
1968 senesinde Peabody Konservatuarı‘ndan burs kazanan Amos, okulun en küçük öğrencisiydi. 11 yaşındayken bursu biten tecrübeli küçük müzisyen eğitimini aldığı müzikal yapıyla ilgilenmediğini altını çizerek okuldan ayrılma kararı aldı. 2 yıl sonra Montgomery College’a başlayan ve çeşitli kulüplerde piyano çalmaya başlayan Amos, öte yandan da plak firmalarına demo çalışmalarını gönderiyordu. En büyük destekçisi ise babasıydı.

1977’de More Than Just a Friend isimli şarkıyı seslendirdiği yetenek yarışmasını kazandıktan sonra Washington DC’de bölgesel olarak bilinen Amos’un popülaritesi daha da arttı. Richard Montgomery High School’daki eğitimi esnasında en tecrübeli öğrenci seçilip Homecoming Queen olan Tori Amos, sözlerini kardeşi Mike Amos’la birlikte yazdığı Baltimore isimli şarkısıyla katıldığı bir yarışmada birinci olduktan sonra ilk single’ını çıkardı. B yüzünde Walking With You isimli çalışması bulunan Amos, bir arkadaşının “Sende Ellen’dan çok, Tori tipi var” yorumu üzerine, ilk ismini Tori olarak kullanmaya başladı. Sesi ve müzikal eğilimleriyle başarılı yorumcu Kate Bush’a benzetildiğinde Amos halen 18 yaşındaydı.

21 yaşında Los Angeles’a taşınıp, müzik çalışmalarıyla işinde uzman anlamda yol almak isteyen fakat para kazanabilmek için Kellogs reklamında Sarah Jessica Parker’la birlikte oynayan şarkıcı, barlarda çalıyordu. O zamanda bir dinleyicinin tecavüzüne uğrayan ve yaşamını mühim oranda etkileyen bu olayla alakalı hissettiklerini, öfkesini daha sonra şarkılarına da yansıtacak olan Amos, özellikle
Me and a Gun isimli şarkısında bu durumu anlatacaktı. Bu trajik ve talihsiz olay Amos’un müzikal kimliğine de yansıdı.
Müzisyen, o senelerda bunun yanında albümlerinde ona gitarıyla eşlik edecek olan Steve Caton’la da tanışmıştı.

1985’te Caton’la birlikte Matt Sorum ve Brad Cobb’un da aralarında olduğu Y Kant Tori Read isimli bir müzik grubu kurdu. Bir yıl sonra Atlantic Records onunla 6 albümlük bir anlaşma imzaladı. 1988 Temmuz’unda grup kendi adlarını taşıyan ilk albümlerini piyasaya sürdüler. Ancak sonuç bekledikleri gibi olmadı. Bu hayal kırıklığından sonra Wall of Voodoo’dan Stan Ridgway, Sandra Bernhard ve Al Stewart gibi müzisyenlerle çalışmaya başlayan Amos, China O’Brien isimli film için
Distant Storm şarkısını seslendirdi.

Atlantic Records’la anlaşması devam eden fakat Y Kant Tori Read’le yolları ayrılan Amos, grunge, rap ve dans müziğin popüler olduğu 90’lı senelerın başında piyano çalan ve biraz daha oldukça önemli müzik yapan üslubuyla pek dikkat çekmiyordu. Steve Caton, Eric Rosse,
Will MacGregor, Carlo Nuccio ve Dan Nebenzal gibi müzisyenlerle birlikte çalışıp kaydettiği Little Earthquakes’i dinleyen Atlantic Records’un Yardımcı Başkanı, Doug Morris, Tori’nin yeteneğindeki cevheri görmüş olsa da, orta düzeydeki Amerikalı radyo dinleyicilerinin zevkine seslenmediğine karar verip, Tori’yi daha fazla ilgi göreceğini tahmin ettiği İngiltere’deki
East West Records‘a yönlendirdi. East West Records albümün promosyonu için bi hayli titiz bir çalışma yürüttü ve
Silent All These Years isimli 45’lik BBC’de bi hayli ilgi gördü. Uluslararası bir üne kavuşmasına ramak kalmıştı. Zira 23 hafta boyunca listelerde kalma başarısı gösteren albüm, Amos’un sesini yediden yetmişe herkese duyurmuştu. Sanatçı Toys filmi için The Happy Worker isimli bir şarkı da kaydetmişti. O dönem bunun bunun yanında daha sonra çok iyi dost yer alacağı yazar Neil Gaiman’la da tanıştı.

Little Earthquakes’in başarısından sonra diğer albümler de sırayla geliyordu. İngiltere, Amos için müzikal anlamda yeniden dünyaya geldiğu bir ülke oldu. İlk albümünü yaşadıklarını müziğe dönüştürerek kişisel bir tavırla kaydeden Amos, ikinci albümü Under The Pink’i kaydederken Georgia O’Keeffe, Salvador Dalí, Alice Walker ve Rus prensesi Anastasia Romanov’dan etkilenimlerini yansıttı şarkılarına. İngiltere’de bir numaraya artan albüm, Cornflake Girl isimli 45’liğin Billboard listelerinde 12 numaraya yerleşmesiyle Amerika’yı da fethetti.

1994’te albüm için turneye çıkan Amos, 7 yıl gibi uzun bi süre birlikte olduğu ve iş ortaklığı yaptığı Eric Rosse’dan ayrıldı. Ayrılık sonrası Hawaii’ye giden ve yeni albümüne adadaki mitolojik figür volkan tanrısı Pele’den esinlenerek Boys For Pele ismini koyan Amos, İrlanda’da kaydettiği yeni albümüyle hem Amerika’da hem de İngiltere’de büyük başarı kazandı.
Tori Amos, cinsel tacize karşı birden fazla kampanyada yer aldı, şarkıları bir çok kadının yeniden hayata bağlanmasına yardım etti.

Amos, 1 Mayıs2007’de raflarda yerini alan yeni albümü American Doll Posse için çıktığı turne kapsamı içinde
15 Temmuz’da Türk dinleyicileriyle de bir araya gelecek.

İngiliz ses teknisyeni Mark Hawley‘le evli olan Amos’un 5 Eylül2000‘de dünyaya gelmiş Natashya Lorien Hawley adında bir kızı mevcuttur.

11 Temmuz2005’te CNN Türk’te Yayınlanan Afiş Programında Şebnem Ferah’ın Tori Amos’la Yaptığı Röportaj

Öncelikle sizi İstanbul’da görmek çok güzel. Etrafı görebilecek yeterli vaktiniz oldu mu? Hoşunuza gitti mi?

Tori Amos: “Caddelerde gezintiye çıkmıştım. Yürüyüş yapmaya bayılırım.”

Peki nasıl buldunuz?

Tori Amos: “Evet, çok beğendim. Sanki faklı bir zaman dilimindeymişim gibi hissettim. Sanki modern ve arkaik zaman içiçe geçerek dengelenmiş. Bu akşam icra edeceğim müziği İstanbul sokaklarında gezinerek keşfedeceğim.”

İstanbul’un ilgi çekici bulduğunuza inanıyorum.

Tori Amos: “Evet, bayıldım.”

Siz birden çok kişi için çokça önemi olan bir ilham kaynağısınız. Bu kadar çok insanın sizi dinlemesi sizi hayatlarının ve anılarının bir parçası yapması sizi nasıl etkiledi?

Tori Amos: “Hiçbir zaman tedirgin olmadım, çünkü biraz şarkılar ve insanlar içerisinde bir iletken olduğumu hissediyorum.”

“Ve şarkılar insanlarla iletişim kurmak ister. Bu bana küçük bir kız olduğumdan beri söylenen birşey. Ve arada bir aradan çekilmem gerekir. Böylelikle şarkılar daha kolay insanlarla buluşur ve kendi özel iletişimlerini kurarlar.”

“Kimi zaman da benim yapabileceğim hiçbir şey yoktur, bu zamanlarda bana düşen ise şarkılara kimliklerini verebilmek için odaklanmaktır.”

Bu kadar odaklanmayı nasıl başarıyorsunuz?

Tori Amos: “Müzik benim için ‘mana’, evrenden gelen manevi bir güç benim için. Saf oluşum ve Tanrı’dan gelen bir armağan benim için.”

“Bu sebeptir ki ben başka bir yolun yetmeyeceği bir halde müzikle besleniyorum. Hayatımda bir arkadaş, bir anne ve bir sevgili olarak beni karşılıklı besleyecek kimselere sahibim.”

“Ama müziğin gücü başka, bana yemek içmekle karşı karşıya geldirılamayacak bir güç veriyor.”

Böylesi erkek egemenliğinin çokça geçerli olduğu bir müzik endüstrisinde kadın müzisyen olmak nasıl bir şey?

Tori Amos: “Evet sizden daha farklı özgür yönlerimiz var. Bu doğru fakat hadiseleri tarihsel geçmişlerimize göre değerlendirmeliyiz.”

“Bunun bunun yanında ne yazık ki son yedi senedir medya kontrol edilemez bir hal almaya başladı. Birkaç büyük şirket, kitlelerin neler dinleyeceğine karar veriyor, bu sebeple şarkılara çokça düzenleme yapılıyor. Kadınlar için kurallar erkeklere göre farklı işliyor.”

“Çünkü kadınlar belli bir yaşa gelmeye başladığınızda erkekler seksi olurken, bizler yaşlanıyoruz. Misal verilecek olursa Johnny Depp ve Brad Pitt.”

“Ama 40 yaşında bir kadın olarak, müzik işinde çok donanımlı bir satranç oyuncusu olmanız gerekiyor. Böyle olmaması gerektiğine inansam da ne yazık ki kurallar var ve böyle.”

Ben de tam kariyerinizde zorluklar yaşayıp yaşamadığınızı soracaktım ki, cevabımı aldım.

Tori Amos: “Pekala, tabi ki zorluklar benim için de var. Ama bu tam da kendinizi tanımaya başladığınız ve ruhunuzun uymayı reddettiği kaideleri farkettiğiniz nokta da oluyor.”

“Ruhunuzda öyle bir yer buluyorsunuz ki bahsettiğimiz kurallara dahil olamıyor, anlamsızlaşıyor. Gençlik ve güzellik istekleri benim değiştirebileceğim şeyler değil.”

“Bunlar benim varolmasını istediklerim içerisinde, ama daha birden fazla olguyu da önemsiyorum. Mesela bilgelik, sonuçta benim zorluklar karşısında ayakta kalabilmemi sağladı.”

“Bu nihayetinde bir satranç oyunu. Müzik endüstrisi çoğu zaman müzik ile alakası olmayan işler ortaya koyar.”

“Bu tarz işleri ortaya kabullenebilecek mideye sahip değilseniz sizi suçlayamam, çünkü pek hoş olmayan bir iş bu. Ama birden fazla işin böyle bir düzene sahip olduğunu çok açık.”

“Unutmamalı ki müzisyenler kuşlara benzer uçup kaçabilirler. Bu garip dünya çapında yer alabilmek için iyi satranç oynamanız gerekiyor.”

Sorumun çok özel olup olmadığını bilmiyorum. Annelik duygusu nasıl birşey?

Tori Amos: “İnsanı çok geliştiren, büyüten bir şey. Şüphesiz hayatımda şuana dek karşı karşıya geldiğım en mücadeleyi gerektiren, sizi geliştiren ve kibar olmanızı sağlayan bir olgu.”

“Dünyada anne olmuş herhangi biri için de geçerli olduğuna inanıyorum. Ayrıca yetaptan ne olduğu anlaşılamayacak bir macera olduğuna inanıyorum.”

“Bu herkes için geçerli değil, bazı kız dostlarım neyin içine sürüklendiğimi gördüklerinde, kendi çocuğun olmadığı zaman çocuk bakmayı deneyip geri dönebilirsin, ama kendi çocuğunda işler değişir. Bu sebeple kızım bizimle beraber heryere geliyor, bu bizim dünyamız.”

“Bazen insanlar gerçek yaşama döndüğümüzde işlerin değişebileceğini dile getirdiklerinde, onlara bakıp ‘hayır bu zaten bizim gerçekliğimiz, saçmalıyorsunuz’ diyorum.”

“Bu sebeple kendi düzenimizin gerçekliğinde en tutarlı olabilecek yolu tutturmaya çalışıyoruz. Bu birebir ‘normal’ kalıplarıyla uyuşmayabilir, ama bu bizim normalimiz.”

Pek çok insana ilham kaynağı olduğunuzu düşündüğümde, sizi en fazla nelerin etkilemekte olduğunu düşünüyorum.

Tori Amos: “Evet, var ama bu bireylerin ismini sessiz söylemeliyim.”

Sessiz, evet.

Tori Amos: “Çünkü bu bireylerle çok karşılaşıyorum.”

Tabii…

Tori Amos: “Ve onlara saygısızlık yapmak istemiyorum.”

Tabi, evet…

Tori Amos: “Ama tabi ki ki ben de her daim etrafı gözlemlemeye çalışıyorum. Hangi insanın, ne zaman sizin görüşünüzü değiştireceğini bilemiyorsunuz ki…”

“Birkaç gün önce, şimdi gazeteci olan ve 15 senedir Hindu rahipliği yapmış biriyle karşı karşıya geldim. Benimle röportaj yapıyordu, benden daha yaşlı ve daha çok gezmiş…”

“Onun öyküsünü ve neler yaşadığını dinlemenin, tam da biraz kırgın olduğum bir zamanda, beni merkeze yönlendirdiğine inanıyorum. Bilirsiniz tecrübeli kimselerle sohbet nasıldır, bir bakıma zamanda yolculuk gibidir.”

“Ben de yalnızca onu dinliyordum ki bir ara durdum ve bugün pek konuşacak havada değilim, dedim. Onun yerine sizi dinlemek istiyorum dedim.”

“O da kendi tecrübelerini anlatmaya başladı. Bu çok garipti, ben onunla röportaja başlamıştım. Ve sonunda konuştuğumuz konulardan tamamıyla ilham almıştım. Sizi neyin etkileyeceğini bilemezsiniz.”

“Mimarların etkilenmesi gibi, hepimiz görsel sanatçılar olarak biliriz ki ilham farklıdır. Bazen yolda yürürken denk geldiğiniz biri, herhangi bir şey yaratmanızı etkiler.”

“Bu değişimlerin, yaratımların oluştuğu noktadır ki, dakikası dakikasına büyüyü gerçekleştiren şey dışarıda bir yerde değil, tam da burada kendi içinde bir yerdir.”

Hem şarkı söyleyip hem de piyano icra etmek nasıl bir şey? Bu sizin için tamamiyle doğal bir şey mi ya da evde zor parçaları antreman yapmanız gerekiyor mu?

Tori Amos: “Evet, çalmak ve söylemek benim için içgüdüsel. Yalnızca biraz çalışmayla bunun yanında keyboardları çalarken, yüksek topuklar üzerinde rahatlıkla şarkı söyleyebilirim.”

“Bunun dışında birden fazla yapamadığım iş var, çamaşırları gerçekten iyi yıkayamam, ama bir ahtapotmuşcasına ellerimi tercih ederek piyano çalabilirim.”

“Zaten benden kimse o işleri yapmamı da istemiyor. Kocam bana ‘yanlış iş tişört’leri yapmak gerektiğini söylüyor.”

“Mesela yemek yapmayı düşündüğüm gün o tişörtlerden giyeceğim ve ne iş yapacağımı anlayacağım. Bunu eleştirmek için yapmıyor, gerçekten bana çok düşkündür.”

“Ama bunu önceden söylüyorum ki nedeni anlaşılsın. Sayılarla aram iyi değildir, matematiksel yeteneğim de… Ama iş ritim tutmaya ve müzikle içselleşmeye geldiğinde, sekiz zamanlı vuruşu basit bir şekilde ayırt edebilirim.”

“Ne var ki yapamadığım şeyler birden fazla. Şarkıcı olmasaydım, başka bir işte başarılı olabileceğime inanmıyorum, çok yeteneksizim.”

Size iyi dileklerimle, bu gece için bol şans dilemek istiyorum.

Tori Amos: “Teşekkür ederim..”

Ve son albümünüz için de bol şanslar..

Tori Amos: “Teşekkür ederim.”

Tori Amos: “Burada geçirdiğim her dakikadan zevk alıyorum. Burda güneş farklı parlıyor.”

Sizi burda gördüğümüze çok tatminuz. Ve eminim bu gece harika bir gece olacak.

Tori Amos: “Teşekkürler.”
Kaynak:Bilgisayfam.net