Tycho Brahe Kimdir? Nerelidir?

Astronom, bilim adamı

Tycho Brahe, 14 Aralık1546 tarihinde Knutstorp Castle, İsveç’de doğmuştur. Asıl adı Tyge Ottesen Brahe’dir. Asil bir soydan gelen Tycho Brahe’nin babası bir şatonun yöneticisi ve nüfuzlu biriydi. Doğumundan önce amcasına vaat edilen söz sebebiyle evlatlık verilmesi düşünülen bilim adamı, söz yerine getirilmediği için Danimarka donanmasında subay olan amcası Jørgen tarafından kaçırılmıştır.

21 Ağustos 1560 tarihinde yaşamını tamamıyla değiştirecek bir şey oldu. O gün, Kopenhag‘da Güneş tutulmasının görülebileceği öngörülmüştü. Tycho Brahe, tutulma öngörülen saatte gerçekleşince çok heyecanlandı ve hemen gökbilim ve matematiğe odaklandı.

Ne var ki amcası onu Danimarka’nın siyasal yaşamının mühim bireylerinden biri yapmak istiyordu. Bundan dolayı onun hukuk okumasını istedi ve Leipzig’e yolladı. Gündüzleri hukuk eğitimi gören Brahe, geceleri ise gökyüzünü gözlemliyordu.

1563 senesinde iki göz alıcı gezegen olan Jüpiter ile Satürn’ün kavuşumlarından biri gerçekleşti ve eski tablolara göre bu olayda mühim bir halde hata saptadı. Bu onun ilk kayıtlı gözlemi oldu ve bunu ilkel bir yolla yalnızca bir çift pusula ile yaptı. Amcası Jorgen Kral II. Frederick’i 1565 senesinde düştüğü nehirden kurtardıktan sonra zatürreden ölünce, Brahe hukuk okumayı bıraktı ve Almanya‘ya Rostock Üniversitesi’ne gitti.

Tycho Brahe, başı sık sık derde giren renkli bir kişilikti. 1565 senesinde 19 yaşındayken girdiği bir düelloda burnunu kaybetmişti. Burnu koptuğu için ömrünün sonuna dek gümüşten yaptırdığı bir burunla dolaşmak zorunda kaldı.

1571’de Danimarka’ya dönerek astronomi gözlemlerini sürdürdü. 1571 senesinde daha sonra “Tycho’nun yıldızı” olarak anılacak Cassiopeia takımyıldızında göz alıcı bir yıldızı keşfetti. Artık Brahe ünlü biri olmuştu. 1572’de Koltuk (Cassiopeia) Takımyıldızı içinde Nova adını verdiği yıldızı gözlemledi. 1573’de bu senedızla alakalı olarak De Nova Stella Anni 1572 (1572 senesinin yeni yıldızı üstüne) adlı eseri yazdı. 1574’de Kral II. Friedrich’in çağrısı üzerine Kopenhag Üniversitesi’nde astronomi dersleri verdi. 1576’da kral çalışmalarını rahatça sürdürmesi için Hven Adası’nı ona bağışladı.

Danimarka Kralı II. Frederick işini sürdürmesi için kendisine 1576 senesinde tam donanımlı bir gözlemevi verdi ve adına bir fon açtı. Bu gözlemevinde 20 yılı aşkın bir süre kalarak gök cisimlerinin hareketlerini izledi.

Tycho Brahe, baltık denizindeki Ven Adasında Uranibourg (gökyüzü şatosu) ve Stejnebourg (yıldız şatosu) adını verdiği iki gözlemevi yaptırdı. Daha sonra ek olarak 1584 senesinde bir basımevi, 1592 senesinde bir kağıt üretim atölyesi yaptırdı. Ven Adası’nda iken 1577’de yer gün merkezli evren kuramını geliştirdi. 777 yıldızın konumunu ölçtü ve katalog hazırladı. Ayrıca öğrencisi ve asistanı Johannes Kepler’in eliptik gezegen yörüngeleri yasasını şekillendirmesine yardım etti.

Yıldızların ve gezegenlerin konumlarını ölçmek için çeşitli astronomi cihazları kullanan Tycho Brahe üniversitede felsefe dalında ve diğer dallarda eğitim aldı. Tycho Brahe gözlemlerini yalnızca çıplak gözle yapabiliyordu, çünkü Galileo Galilei‘nun teleskopu halen icat edilmemişti. Tycho Brahe ölmeden önce, bütün ölçümlerini asistanı Johannes Kepler’e bıraktı. Kepler, bu ölçümleri daha sonra Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin hareketinin eksiksiz bir tanımını yapmak için kullandı.

Ancak şu da var ki, Brahe kısmen dinsel gerekçelerle Kopernik’in (Copernicus)’un kuramlarını kabul etmedi. Onun yerine melez bir sistem benimsedi. Buna göre gezegenler Güneş’in etrafından dönüyor. Ancak Güneş ile Ay ise Dünya’nın etrafında bir yörüngede yer alıyorlardı. Brahe’ye göre Copernicus sistemi, hem fizik yönden hatalı, hem de kutsal kitaba aykırı idi. Yer merkezde ve hareketsizdir olmalıydı. Ancak Batlamyus sisteminin yetersizliğinin de farkında olan Brahe, Copernicus ve Batlamyus sistemini içine alan yeni bir sistem önerir. Sisteminde, Yer merkezdedir ve Ay, Güneş ve diğer gezegenler Yer’in etrafında dolanırlar; Merkür ve Venüs ise Güneş’in etrafında dolanmaktadır. Böylelikle Brahe, hem Copernicus‘a, hem Batlamyus‘a, hem de Aristotales‘e sadık kalmaktaydı.

Zamanla bazı meselelerden ötürü ve 1588’de ölen Danimarka Kralı II. Frederick’in yerine geçen oğlu IV. Christian kendisini desteklemekten vazgeçmesi üzerine Ven adasındaki yaşamı bozuldu ve ona ait fon kesildi. Buna bir neden de sinirli yapısı, kiracılarına karşı acımasız oluşu ve kendisine verilen görevleri reddetmesiydi. Bunun üzerine adayı terk ederek 1597 senesinde Kopenhag’a gitti. 1599 senesinde da Habsburg Hanedanı’ndan II. Rudolf’un daveti ile imparatorluk matematikçisi olarak Prag‘a gitti. Tycho, kentin yakınlarında imparatorun kendisine armağan ettiği Benatky şatosuna yerleşip yeniden gözlemlerine başladı. 1600 senesinde Johannes Kepler, Tycho ile çalışmak üzere Prag’a geldi.

Tycho aceleci, hoşgörüsü olmayan, utanmazlık derecesinde bencil, çoğu zaman da acımasız bir adam olarak bilinmektedir fakat bunun yanında zeki, kibar ve çalışkandı.

Mektuplarında, evcil bir kuzey geyiği (elk) beslediği, bu geyiğin bir ziyafet esnasında aşırı bira içerek fazla alkol alması sonucu merdivenlerden düşerek yaşamını kaybettiğü ifade edilmektedir.

Tycho Brahe, 1573 senesinde Kirsten Barbara Jørgensdatter ile evlendi.

Tycho Brahe, 24 Ekim 1601 tarihinde Prag, Çek Cumhuriyeti’nde 55 yaşında böbrek iltihabından ölmüştür.

Kralın katıldığı bir ziyafette, kraldan önce sofrayı terk etmeyi ayıp saydığı için uzun süre tuvalete gidememiş ve idrar kesesi patlamış akabinde gelişen böbrek iltihabı sonucu 11 gün içinde yaşamını kaybetmiştir.

Tycho Brahe, yaşamını kaybettiğünde uzun süredir asistanlığını yapan Johannes Kepler’e tüm mirasını bırakmıştır.

Brahe’nin Ven’deki sarayında bilim insanları, zanaatkarlar, evcil bir geyik ve Jeppe adında bir cüce yaşıyordu. Cücelerin geleceği görebildiğine inanan Brahe, Jeppe’ye isyankar köylüleri kontrol etmenin yollarını sorardı. Brahe batıl inançları olan bir insandı. Tavşanlardan ve yaşlı kadınlardan korktuğu söylenirdi. 1990 senesinde yazan bir biyografiye göre yolda bir tavşan ya da yaşlı bir kadın gördüğünde eve geri dönerdi.
Kaynak:Bilgisayfam.net