Yüksel Pazarkaya Kimdir? Evi nerede? Nerede oturuyor?

Şiir, öykü, roman, tiyatro ve çocuk kitapları yazmıştır. Yüksel Pazarkaya, Türk edebiyatının ve Türk yazarlarının Almanya’daki gönüllü kültür sanat elçisi oldu.

Yüksel Pazarkaya, 24 Şubat 1940 tarihinde İzmir’de doğmuştur. 1957 senesinde Liseyi İzmir’de bitirdikten sonra kazandığı bir yükseköğrenim bursuyla Almanya‘ya gitti, Stuttgart Üniversitesinde kimya mühendisliği bölümünde okuyarak önce 1966 senesinde kimya yüksek mühendisi oldu, sonra aynı üniversitenin edebiyat-tiyatro bölümlerinde asistan olarak vazifeye başladı, 1972 senesinde yüksek ihtisasını edebiyat dalında yaparak doktorasını aldı.

Yüksel Pazarkaya, 1973 senesinde “18. Yüzyıl Alman Edebiyatında Tek Perdelik Oyunların Dramatürjisi” konulu doktora çalışmasını kitap olarak yayımladı.

Öğreniminin bunun yanında 1961 senesinde Stuttgart Üniversitesi Tiyatrosu’nun kuruluşuna katıldı ve bu tiyatroyu 1963 – 1969 senelerı içerisinde yönetti. Bunun yanında Almanya’da Türk yazarlarının ilk sahnelenmeleri de bu tiyatroda gerçekleşti. (Güngör Dilmen, Nazım Hikmet, Yüksel Pazarkaya) 1966 – 1979 senelerı içerisinde Stuttgart Üniversitesi’nde asistan ve öğretim üyesi olarak görev yaptı. 1972 – 1985 içerisinde Stuttgart Halk Üniversitesi Yabancı Diller Bölüm Başkanı oldu, bunun bunun yanında burada devamlı ders verdi. 1989 senesinde Princeton, 1994 senesinde St. Louis, 2000 senesinde Philadelphia Bryn Mawr ve 2004 senesinde Ohio üniversitelerinde Alman Dili Ve Edebiyatı konuk profesörü olarak dersler verdi.

1961 senesinde ilk radyofonik oyunu İzmir radyosunda yayımlanan Pazarkaya, Türkçe ve Almanca radyo yayınlarını devamlı hale soktu. 1965 senesinde Alman Radyolar Birliği ARD kararıyla WDR Köln Radyosunda başlayan günlük Türkçe Yayınların Baden-Württemberg eyalet muhabiri oldu. Ve 1986 senesinde ilk Türk müdür olarak aynı yayınların Köln’deki redaksiyonuna yönetmen olarak getirildi. Mart 2003’te emekli oluncaya dek bu görevde kaldı.

1961-1962 senelerında Yeni Asır, 1974-1975 senelerında Cumhuriyet gazetesi Almanya muhabiri oldu. 1975-1979 senelerı içerisinde Milliyet ve 1987-1997 senelerı içerisinde Hürriyet gazetelerinin Almanya baskılarında köşe yazarlığı yaptı. 1963 senesinde Stuttgarter Zeitung ve 1964 senesinde Frankfurter Allgemeine Zeitung (F.A.Z.) gazetelerine de yazmaya başladı. 1980’li senelerda Anadil adlı edebiyat dergisini çıkardı.

Yüksel Pazarkaya, ilk yazı ve şiirlerini 1960 senesinde Türkçe ve Almanca olarak yayımlamaya başladı. 27 Kasım 1961 tarihinde Almanya’da iki Almanya’yı birbirinden ayıran Berlin Duvarı’yla alakalı (belki de ilk) şiiri yayımladı. Türkiye ve Almanya’nın çeşitli dergi ve gazetelerinde şiir, öykü, eleştiri, inceleme ve çevirileri yayımlanan Pazarkaya’nın radyo ve sahne oyunları yazarlığı da var. Almanya’daki genellikle Türk işçi poblemlerinı konu edinen Ohne Bahnhof (Beklenen Tren) adlı Almanca oyunu, 1967 senesinde Stuttgart Teknik Üniversitesi Tiyatrosu’nca oynandı, geniş ilgi gördü.

1960’larda uluslar arası somut şiir akımı içinde Türkçe yazarak bulunan tek şairdir. Türkçe ve Almanca somut şiirleri Japonya’dan Brezilya’ya, Çekoslovakya’dan Amerika’ya kadar birden fazla uluslar arası antolojide yer aldı, müzelere girdi.

Aziz Nesin, Nazım Hikmet ve Orhan Veli Kanık’ın eserlerini Almancaya çevirmiştir. 1985 senesinde Orhan Veli Kanık’ın 120 şiirinin Türkçe-Almanca yayımlandığı “Fremdartig / Garip” kitabı, 1986 Mart ayında Alman eleştirmenler tarafından aylık En İyiler listesinde birinci sıraya getirildi.

Ayrıca Behçet Necatigil, Nazım Hikmet, Bülent Ecevit’ten çevirdiği şiirler her biri ayrı kitap olarak basıldı.

“Almanya’daki Türk çocukları için” derlediği bir antoloji de Münih’te Ağaca Takılan Uçurtma adıyla yayımlandı (1974). Almancası (Der Drachen ım Baum) 1975 senesinde çıktı.

1983 senesinde konusunu yazdığı Komşumuz Balta Ailesi adlı 12 bölümlük dizi film Federal Almanya ARD televizyonunda yayımlandı.

Yüksel Pazarkaya yazdığı eserlerin konuları çoğu zaman Almanya’da yaşıyan Türklerin yaşadığı problem ve zorlukları ele alırken, yaşanan zorlukların batıdaki bireylerin da anlayacağı biçimde yazmıştır.

1970-1980 senelerı arası Türk Edebiyatında Yeni Oluşum Dönemi yazarları arasına girdi. Çeviriler yaptı, kültürel etkinliklere yer verdi. Kırk yılı aşkın bir süredir Türkiye’den Almanya’ya çalışmak, “biraz para biriktirip dönmek” için giden, tüm gurbetçilerin sesi oldu. Eserleri Türk, Alman, Amerikan, Japon v.b.üniversitelerinde araştırma konusu yapıldı, en fazla satılanlar arasına girdi. Almanya’ya göçün ve Almanya’daki Türk edebiyatının “öncü yazarlar”dan sayıldı.

Almanya’daki Türkiyeli diğer birinci kuşak yazarların çoğu Türkçe yapıtlar verse de ülke ve dil ile organik bağlarını kopardılar, Almanya’yla uyum sağlayamadılar. Bu durum eserlerinde de yansıdı. Oysa Pazarkaya, yaşamı boyunca Türk kültür dünyasını Batının anlayacağı dille anlatmaya çalışsa da bunu kendi dilinden kopmadan gerçekleştirmeye özen gösterenlerden oldu.

Yüksel Pazarkaya, iki Almanya’nın birleşmesi süreci içinde azınlıkların karşı karşıya geldiğı haksızlıklardan, özellikle büyük olay yaratan Mölln ve Solingen hadiselerindan sonra bu hususta dostu ünlü Alman yazarlarıyla söyleşiler yaparak, kitaplaştırdı. Bunların bir kısmını görev yaptığı Köln WDR radyosundan yayımlayarak, Alman kamuoyunu etkiledi.

2003 senesinden beri serbest yazar olarak, hem Almanya’da, hem de Türkiye’de Gökçeada’da yaşıyor.

Ödülleri :
1987 – Almanya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Liyakat Nişanı
1989 – Adalbert-von-Chamisso Ödülü
1992 – Dr. Orhan Asena Oyun Ödülü
1993 – Salihli Belediyesi Oyun Ödülü
1992/1993 – İsmet Küntay En İyi Oyun Ödülü
1994 – Berlin Senatosu Çocuk Yazını Ödülü
1997 – Haldun Taner 2. Öykü Ödülü’nü kazandı.
2001 – Dresden Üniversitesi Şiir Ödülü
2007 – Yunus Nadi Abalıoğlu Ödülü

Kitapları :
Şiir Kitapları
1968 – Koca Sapmalarda Biz Vardık
1969 – Umut Dhadiseleri
1974 – Aydınlık Kanayan Çiçek
1974 – Münih’te Ağaca Takılan Uçurtma Almancası (Der Drachen ım Baum)
1979 – İncindiğin Yerdir Gurbet
1981 – Saat Ankara-Takvim Dizeleri
1983 – Sen Dhadiseleri
1988 – Karanlıktan Yakınma
1989 – Der Babylonbus. Gedichte. Şiirler Frankfurt am Main
1990 – Dost Dhadiseleri
1992 – Sen/Sevgi/Umut Dhadiseleri
1995 – Mutluluk Şiirleri (Kendi sesinden kasetle)
1996 – Somut Şiir
1997 – Aynı Gökyüzü
2002 – Ich und die Rose
2004 – Odyssee ohne Ankunft

Öykü ve Romanları :
1977 – Oturma İzni
1979 – Yaban Sıla Okur mu?
1998 – Güz Rengi
1989 – Ben Aranıyor (Roman)
1995 – Mölln ve Solingen’den Sonra Almanya Üzerine (Deneme)

Tiyatro Oyunu:
1967 – Ohne Bahnhof (Beklenen Tren)
1983 – Komşumuz Balta Ailesi (Almanca televizyon dizisi konusu)
1992 – Mediha: (Tiyatro Oyunu)
1993 – Ferhat’ın Yeni Acıları
1996 – Kırk yıl – dile kolay: oyun

Çocuk Kitapları:
1980 – Aya Uçan Minare
1983 – Oktay Atatürk’ü Öğreniyor
1987 – Balık Suyu Sever
1988 – Balinanın Bebeği
1998 – Kemal ile Koçu Burak – Cennet Ülkesine Yolculuk
Diğer eserleri :
Orhan Veli Kanık (49 şiiri ve şairin tanıtımı, Almanca, 1966),
Moderne Türkische Lyrik (Almanca Türk şiir antolojisi, 1971),
Die wasser sind weiser als Wir (Almanca Türk şiiri antolojisi, 1971),
Behçet Necatigil, Gedichefe (Şiirler 1972),
Ağaca Takılan Uçurtma (Çocuklar için şiir antolojisi, 1974),
Rosen im Frost (Zemheri Gülleri, 1982),
Ich möchte Freuden schreiben. Zwei Gedichtzyklen. Schifferhude, 1983.
Solingen’den Sonra Almanya Üzerine (1995),
Kara Bıyıklıların Aksakalı Demirtaş Ceyhun (2004).

Kaynak:Bilgisayfam.net